جامعه ما برای توسعه به تفکر انتقادی نیاز مبرم دارد

دکتر علی اکبر عبدل آبادی که با خبرنگار مهر گفتگو می‌کرد در پاسخ به این سؤال که جامعه ما تا چه اندازه به نقد و تفکر انتقادی برای توسعه همه‌جانبه نیاز دارد؟ گفت: اگر مرادمان از [تفکرانتقادی] بررسی قوت و ضعف دلایل و ارزیابی صدق و کذب مدعاها و تعیین میزان سازگاری و ناسازگاری میان دلایل و مدعاها بر اساس قواعد پذیرفته منطقی باشد و نیز اگر مرادمان از[توسعه همه‌جانبه ] برآورده شدن معقول و متوازن همه نیازهای همه اعضای یک جامعه باشد به نظر من جامعه ما همواره برای توسعه همه جانبه به تفکر انتقادی نیاز مبرم دارد. 

وی افزود: تفکر انتقادی به معنای مورد نظر ما، به ما مدد می رساند تا در جهت توسعه همه جانبه، به معنای مورد نظر با تأمل در مدعاها ناظر به نیازهای اعضای جامعه خویش، دستکم کارهای زیر را انجام دهیم :

1. نیازهای واقعی اعضای جامعه خویش را بشناسیم و بشناسانیم. 2. شبه نیازهای اعضای جامعه خویش را بشناسیم و بشناسانیم و آنها را با نیازهای واقعی آنها خلط نکنیم. 3. راههای مطلوب برآورده ساختن نیازهای واقعی اعضای جاعه خویش را بشناسیم و بشناسانیم. 4- نظام سلسله مراتبی نیازهای واقعی جامعه خویش را که شناختن و شناسانیدنش یکی از شرطهای لازم توسعه همه جانبه است بشناسیم و بشناسانیم .5- طرح نظری واقع بینانه و سازگاری برای توسعه همه جانبه جامعه خویش پیشنهاد کنیم.

عبدل آبادی در پاسخ به این سؤال که فلسفه تا چه اندازه به بهبود تفکرانتقادی در جامعه کمک می‌کند؟ گفت: اگر مرادمان از [فلسفه ] سیراستدلالی آزادانه درباره هرچیزی به روش عقلی با استفاده از مفاهیم کیفی به شیوه توصیفی باشد و با فرض اینکه تفکر انتقادی، به معنای مورد نظرمان، اصلاً در جامعه ما وجود داشته باشد می‌توانیم با بهره‌گیری از فلسفه کاری کنیم که اعضای جامعه برای تفکر انتقادی خویش بتوانند با توسل به سیر استدلالی(فلسفه) از مبتلا شدن به رذایل فکری چون جزمی ‌نگری، جمودپیشگی، مبهم‌اندیشی، آرزواندیشی، شخصیت‌کیشی، توهم‌زدگی، ایدئولوژی‌زدگی، تجددزدگی، تاریخ زدگی (= کشته تاریخ اندیشه‌ها بودن) و جغرافیازدگی (=کشته جغرافیای اندیشه‌ها بودن ) بپرهیزند یا مخصوصاً در صورت مبتلا بودن به چنین رذایلی بتوانند به تدریج از آنها رهایی یابند.

این محقق و پژوهشگر در پاسخ به این سؤال که نهادهای علمی چگونه می توانندبه رشد تفکرانتقادی در جامعه کمک کنند ؟ گفت: اگر مرادمان از [نهادهای علمی ] مجموعه دستگاهها و مراکز آموزشی و پژوهشی جامعه باشد نهادهای علمی با التزام به اصول و قواعد تفکر انتقادی و با مهارت یافتن در بکارگیری فنون آن و مخصوصاً با پرهیز از مبتلا شدن به رذایل فکریی که در پاسخ به پرسش دومتان بدانها اشاره کردم یا علی الخصوص در صورت مبتلا بودن به آنها با کوشش صادقانه و پیگیرانه برای رهایی یافتن از آنها می‌توانند به رشد تفکر انتقادی در جامعه مدد رسانند.